ΘΑΛΗΣ Ο ΜΙΛΗΣΙΟΣ

 

Προσωκρατικός  φιλόσοφος : Περιλήφθηκε  στους <<Επτά Σοφούς»της αρχαιότητας. Γεννήθηκε στη Μίλητο της Μ. Ασίας μεταξύ 625-640 π.Χ . Καταγόταν από αριστοκρατική οικογένεια. Λέγεται ότι οι προγονικές ρίζες του εκτείνονται ως την οικογένεια του Κάδμου, του βασιλιά της Θήβας. Πληροφορίες λένε ότι δεν σπούδασε σε καμία σχολή ούτε μαθήτευσε σε κανένα δάσκαλο. Μόνο όταν ταξίδεψε στην Αίγυπτο και στην Βαβυλώνα, γνωρίζοντας από κοντά τους αρχαίους πολιτισμούς των λαών. Συναναστράφηκε με διάφορους ιερείς σοφούς της Αιγύπτου. Σε όλη τη διάρκεια της ζωής του παρέμεινε άγαμος και αφοσιωμένος στην θεωρητική και πρακτική ενασχόληση με τη φιλοσοφία και τις άλλες επιστήμες. Ήταν μια πολύπλευρη προσωπικότητα . Ασχολήθηκε με την αστρονομία και τα μαθηματικά , τη φυσική και την φιλοσοφία . Για τα επιστημονικά του επιτεύγματα λέγονται πολλά και είναι δύσκολο να ξεχωρίσει κανείς πόσα από αυτά δεν οφείλονται στον θρύλο που δημιουργήθηκε γύρω από την προσωπικότητά του. Αναδείχτηκε σε οξυδερκή διανοητική και πολιτικά. Σε καίριες στιγμές παρενέβη στα πολιτικά πράγματα, όπως όταν συνέστησε στους Μιλήσιους να μη συμμαχήσουν με τον Κροίσο ή όταν συμβούλευσε τις ιωνικές πόλεις να συμμαχήσουν μεταξύ τους για να αντιμετωπίσουν τους κοινούς πιθανούς εχθρούς .

 

ΕΡΓΟ :

 1 ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ:  Ο Θαλής ήταν ιδρυτής της Ιωνικής σχολής, που θεωρείται μια εμβρυώδης μορφή υλιστικής σχολής . Οι φιλόσοφοι που τη συγκροτούσαν, υποστήριζαν το Θαλή, υποστήριζαν ότι η φύση αποτελείται από ύλη που βρίσκεται σε αέναη κίνηση. Πρώτος ο Θαλής αναζήτησε την αρχή των όντων όχι στο Θεό, αλλά σε κάποιο φυσικό είδος. Απέδωσε τη βάση όλων των πραγμάτων στο νερό, επειδή , ίσως ,παρατήρησε ότι η ζωή όλων των όντων εξαρτάται από αυτό – είτε επειδή προέρχονται από αυτό είτε επειδή ζουν και αναπτύσσονται σε υγρό περιβάλλον- και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι όλες οι ουσίες θα μεταβληθούν σε νερό. Απέδωσε στη φύση μια γενεσιουργό  δύναμη ,γιατί (σύμφωνα με την θεωρία του) από αυτή γεννιούνται και βλασταίνουν τα όντα. Βέβαια η θεωρητική του προσέγγιση στη φύση δεν αποτέλεσε μια υλιστική θεώρηση των πραγμάτων, αλλά απλά μια συμβολική ερμηνεία της κοσμογονικής αρχής. Η ψυχή στο Θαλή διακατέχεται από μια <<αυτοκινητική» και «αεικίνητη» δύναμη – ιδιότητα και βρίσκει υπόσταση σε όλα τα όντα, ακόμα και τα άψυχα. Οι περισσότερες πληροφορίες για το έργο του Θαλή έχουν διασωθεί από τον Αριστοτέλη.

 

432 ΦΥΣΙΚΗ: Με την παρατήρηση ότι το ήλεκτρο (κεχριμπάρι) όταν τρίβεται σπάνω σε μάλλινο ρούχο, αποκτά την ιδιότητα να έλκει τρίχες μικρά φτερά κ.λ.π , ο Θαλής έθεσε τα θεμέλια του ηλεκτρισμού. Αρκετούς αιώνες μετά η παραγωγή ηλεκτρισμού με τη χρήση της τριβής πραγματοποιήθηκε με τη βοήθεια των ηλεκτροστατικών μηχανών. Στο Θαλή οφείλετε και η ανακάλυψη του μαγνητισμού . Είναι ο πρώτος που παρατήρησε ότι ο μαγνήτης (Fe  0 ) ή επιτεταρτοξέιδιο του σιδήρου ασκεί ελκτικές δυνάμεις σε σιδερένια αντικείμενα. Οι ανακαλύψεις των ηλεκτρικών και μαγνητικών ιδιοτήτων ορισμένων υλικών, ώθησαν το Θαλή στη διατύπωση  της θεωρίας ότι καθετί που υπάρχει στην φύση έχει ψυχή. Από την εξήγηση που έδωσε ότι οι ετήσιες (μελτέμια) προκαλούν τις πλημμύρες του ποταμού Νείλου, πιθανολογείται ότι πρέπει να ασχολήθηκε και με τη μελέτη μετεωρολογικών φαινομένων , χωρίς όμως να σωθούν οι παρατηρήσεις και οι μελέτες που έκανε.

 

3 ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ : Η κυριότερη προσφορά του Θαλή στην επιστήμη αυτή ήταν η εισαγωγή της αποδείξεως, γεγονός που έφερε αλλαγή στον τρόπο του «σκέπτεσθαι>  μέχρι εκείνη την εποχή.
Μερικά θεωρήματα τα οποία απέδειξε ο Θαλής στη γεωμετρία είναι τα εξής

α) Η διάμετρος ενός κύκλου τον χωρίζει σε δύο ίσα μέρη.

Β) Στα ισοσκελή τρίγωνα οι παρά τη βάση γωνίες είναι ίσες

γ) Οι κατά κορυφήν γωνίες είναι ίσες.

δ) Η εγγεγραμμένη γωνία που βαίνει σε ημικύκλιο   είναι ορθή.

ε) Δύο τρίγωνα είναι ίσα, όταν έχουν μια πλευρά         και τις προσκείμενες σε αυτήν γωνίες ίσες.

στ) Διάφορα θεωρήματα για τα όμοια τρίγωνα. Χρησιμοποιώντας την αναλογία που ισχύει μεταξύ των πλευρών δύο όμοιων τριγώνων, κατόρθωσε να υπολογίσει το ύψος των πυραμίδων από το μήκος της σκιάς τους και της σκιάς μιας ράβδου που έμπηγε σε έδαφος, κερδίζοντας έτσι τον θαυμασμό του βασιλιά της Αιγύπτου Άμασι 

 

ΘΕΩΡΗΜΑ ΘΑΛΗ:  Όταν οι παράλληλες ευθείες τέμνουν δύο άλλες ευθείες, τότε τα τμήματα που ορίζονται στη μία είναι ανάλογα προς τα αντίστοιχα τμήματα της άλλης.

 

Κάθε παράλληλη προς μια πλευρά τριγώνου χωρίζει τις άλλες πλευρές του, σε ίσους λόγους. Όμως ισχύει και το αντίστροφο αν σε ένα τρίγωνο χωρίζει σε ίσους λόγους τις δυο πλευρές, τότε είναι παράλληλη στην τρίτη πλευρά

 

4 ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ :Ως αστρονόμος έκανε αξιόλογες για την εποχή του παρατηρήσεις. Διατύπωσε ότι η Σελήνη είναι ετερόφωτο και όχι αυτόφωτο σώμα. Προσδιόρισε με μεγάλη ακρίβεια την έκλειψη του Ηλίου που συνέβη στις 28 Μαίου 585 π.Χ. Υπολόγισε το λόγο της διαμέτρου του Ήλιου προς την φαινόμενη τροχιά του γύρω από τη Γη, καθώς και της διαμέτρου της Σελήνης προς την τροχιά της γύρω από την Γη και τους βρήκε 1/720. Βρήκε ότι ο χρόνος έχει διάρκεια 365 ημέρες και οι εποχές του έχουν ανισομερής χρονική διάρκεια. Διατύπωσε επίσης την άποψη ότι το σχήμα της Γης είναι σφαιρικό, καθώς και ότι τα άστρα αποτελούνται από τα ίδια συστατικά με τη Γη.

Εργάστηκαν οι παρακάτω μαθήτριες της Γ' Γυμνασίου:

ΚΟΛΩΚΑ ΒΑΣΙΛΙΚΗ

ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΧΡΙΣΤΙΝΑ     

ΤΣΟΥΤΑ ΓΕΩΡΓΙΑ                          ΠΗΓΕΣ:

                                                    Σχολικό βιβλίο

                                              Εκδόσεις Χ. Γιοβaνη